Kınama Cezası Nedir ve Memura Etkileri Nelerdir?

Disipline aykırı hal ve fiilleri nedeni ile memurlar hakkında verilebilen disiplin cezaları arasında kınama cezası yer alır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanuna göre, disiplin cezası olan fiil ve halleri beş gruba ayrılarak ağırlık derecelerine göre sıralanmaktadır. Bu cezalar arasından ağırlık derecelerine göre ikinci sırada yerini alan “kınama” cezasıdır. Bu cezalar, Kanunda; “Memur davranışlarında ve görevinde kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.” şeklinde tarif edilir.

Kınama Cezasını Gerektiren Sebepler

Kanunun 125’inci maddenin (B) bendine göre, kınama cezası verilmesini gerektiren hal ve fiiller 13 alt bent halinde sayılmaktadır:

a-Verilen görev ve emirlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen esas ve usullerin yerine getirilmesi, görev ile ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin kullanılması, korunması ve bakımında kusurlu davranılması,

b-Eşlerinin, mahcur veya reşit olmayan çocuklarının kazanç getiren sürekli faaliyetlerini belirlenen sürelerde kuruma bildirmemesi,

c-Görev sırasında amirlerine hal ve hareketi ile saygısız davranması,

d-Hizmetler dışında Devlet memurunun güven ve itibar duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunması,

e-Devlete ait resmi araç, gereç ve benzeri eşyaları özel işlerde kullanılması,

f-Devlete ait resmi araç, gereç, belge ve benzeri eşyaları kaybetmek,

g-İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü davranışlarda bulunmak,

h-İş sahiplerine ve iş arkadaşlarına söz ya da hareket ile sataşmak,

ı-Görev mahallinde genel ahlak ve edep dışı davranışlarda bulunması ve bu tarz yazı yazmak, resim, işaret ve benzeri şekiller çizmek,

j-Verilen emirlere itiraz edilmesi,

k-Borçları kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına sebep olmak,

l-Kurumların huzur, sükûn ve çalışma düzenlerini bozmak.

m-Yetkili olmadığı halde haber ajanslarına, basına veya televizyon ve radyo kurumlarına bilgi veya demeç verilmesi.

Kınama Cezasının Verilmesi

Kınama cezası, disiplin amirleri tarafından verilmektedir. Kınama cezası gerektiren hal ve fiilleri işleyenler hakkında, bu fiil ve hallerin öğrenildiğinden sonraki bir ay içerisinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zaman aşımına uğramış olur.

Devlet memurları hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilememektedir, disiplin amiri tarafından memura en az 7 günlük savunma süresi tanır ve savunma alındıktan sonra kınama cezasına ilişkin değerlendirme yapılır. Disiplin amirleri, soruşturmanın tamamlandığından sonra 15 gün içerisinde kınama cezasını vermek zorundadır.

Tekerrür ve Hafif Ceza Uygulaması

Kınama cezası verilmesine neden olmuş bir fiil veya halin 5 yıllık süre içerisinde tekerrüründe, memur hakkında bir ağır ceza olan aylıktan kesme cezası uygulanmaktadır.

Kınama cezayı gerektiren fakat ayrı hal ve fiiller nedeni ile verilen kınama cezalarının üçüncü uygulamasında, memur hakkında ağır ceza olan aylıktan kesme cezası uygulanmaktadır. Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve başarı veya ödül belgesi alan memur hakkında kınama cezası verilmesi durumunda, uygulama bir derece hafif olan uyarma cezası şeklinde yapılabilmektedir.

Uygulanması ve Özlük Dosyasından Silinmesi

Kınama cezası, verilen tarihten itibaren hüküm ifade eder ve memur hakkında derhal uygulanmaktadır. Verilen ceza memurun özlük dosyasına işlenmektedir. Kınama cezalarına çarptırılan memur, cezanın uygulanmasından sonra 5 yıl geçirdikten sonra atamaya yetkili amirine başvurarak, cezanın özlük dosyasından silinmesini isteyebilmektedir. Memurun, bu süre içinde davranışları, bu isteğini haklı kılacak nitelikte görülürse, isteğinin yerine getirilmesine karar verilerek karar özlük dosyasına işlenmektedir.

Kınama Cezasına İtiraz

Disiplin amirleri tarafından verilen kınama cezaları, memurlar tarafından ilgili disiplin kuruluna, kararın tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde itiraz edilebilmektedir. Disiplin kurulu konunun kendisine intikalinden itibaren 30 gün içinde itiraza ilişkin kararını vermektedir.